Blogpost

Minister Bussemaker wilt dat leraren meer met elkaar praten. Ze reageert op data dat laat zien dat leraren onvoldoende samen praten over probleem-leerlingen. Maar niet iedereen is bereid om met de collega’s te praten. Daar valt veel in te veranderen.

Ik werk met scholen om leerkrachten beter met elkaar te laten communiceren. Over scholieren, maar ook over inhoud, curriculum en organisatie. Het is wat Prof Jan Rotmans kantelen noemt. Het biedt een andere mogelijkheid voor de cultuur van een school. Rotmans beschijft de gangbare cultuur op scholen: “Leraren en schoolleiders zijn in zekere zin slachtoffer van de onderwijscultuur waarin ze zelf zijn opgeleid. In die cultuur is weinig plaats voor actieve dialoog, zelfreflectie en elkaar aanspreken wanneer dat nodig is. …Veel wordt niet benoemt en niet gezegd en veel wordt gelaten zoals het is.”

Mijn werk klinkt heel simpel. Als ik klaar ben, zijn de leerkrachten nauwelijks in staat om te noemen wat mijn bijdrage is geweest aan de veranderingen op school. Het feit dat mensen die eerder niet met elkaar spraken, nu met elkaar spreken, wijten ze aan toeval, of hun eigen vermogen om bruggen te bouwen. Het feit dat complexe plannen onderling gemaakt kunnen worden komt, denken ze, doordat de collega’s eindelijk de tijd hebben gehad om met elkaar te praten.

Leerkrachten op een VMBO-school in Zaanstad kijken er niet meer van op als een collega vraagt: ‘Waar ben je mee bezig?’. Ze deinzen er ook niet voor terug. Sterker nog: ze geven antwoord. Om vervolgens de collega te vragen: ‘Wat kan jij voor mij betekenen?’

Dit zijn ongewone gesprekken. Jij en ik zijn getraind onze eigen boontjes te doppen. Maar heb je er weleens bij stilgestaan hoeveel tijd het kost om dingen alleen te doen? Die tijd kan je beter besteden!

Tijdens een workshop over de kracht van verbinding heb ik de leerkrachten geleerd te kijken naar wat ze aan elkaar hebben. Een lerares Nederlands vertelde over een innovatief idee van haar, dat de directie had afgewezen. Een docent bouwtechniek vond het een prachtidee. Samen hebben ze de schoolleiding een aangepast, overtuigend voorstel gepresenteerd, dat wel is goedgekeurd. De kwaliteit van het onderwijs gaat door hun initiatief vooruit. De twee leerkrachten hebben plezier in de samenwerking.

Het ministerie gaat binnenkort om tafel met de mbo-scholen om 400 miljoen euro extra te verdelen. Scholen die aantoonbaar hun best om uitval te voorkomen kunnen dan op een extraatje rekenen. Bussemaker: „Ook op grote mbo-instellingen kun je kleinschalig onderwijs creëren. Daar moeten we meer werk van maken.”

Praten met elkaar is normaal. Tijd vinden voor elkaar is normaal. Maar communicatie patronen zijn ook normaal. Als je niet gewend bent om vragen te stellen aan een collega, of advies te vragen, denk je gauw dat je jezelf kwetsbaar maakt door vragen te stellen of advies te vragen.

Een andere opstelling is mogelijk. Deze opstelling stemt van de erkenning dat anderen beschikken over andere ervaringen, inzichten en talenten en dat de kwaliteit van het geheel groter is wanneer collega’s gebruik kunnen maken van elkaar.  Kortom, hoe meer nieuwsgierig naar hoe anderen het zouden doen, en hoe zij werken, hoe beter.

Lin McDevitt-Pugh

Mensen verbinden in een nieuwe, innovatieve samenleving is waar NETSHEILA voor staat. www.netsheila.com